De ziekte van Bechterew is een reumatische aandoening. Een andere naam voor de ziekte is spondylitis ankylopoetica (SA). Bij de ziekte van Bechterew zijn vooral de gewrichten van het heiligbeen, bekken en/of de wervelkolom ontstoken. Deze ontstekingen veroorzaken pijn en stijfheid en kunnen op den duur leiden tot een verbening van het bekken en de wervelkolom. Door deze verbening treedt er in de loop van de tijd nog meer verstijving op van bekken en rug, wat leidt bij de patiënt tot een iets voorovergebogen houding.
De ziekte van Bechterew komt relatief vaak voor, twee op de duizend Nederlanders lijden eraan. De ziekte komt minder voor bij vrouwen dan bij mannen, en bij vrouwen verloopt de ziekte vaak iets milder. De aandoening is niet te genezen.
Symptomen
De ziekte verloopt bij iedereen verschillend, maar de meeste patiënten met de ziekte van Bechterew hebben last van stijfheid en pijn, laag in de rug; bij vrouwen ook nogal eens hoog in de rug. De klachten kunnen zich uitbreiden naar borstkas en nek en eventueel naar heupgewrichten, knieën en andere gewrichten. Er doen zich ook weleens ontstekingen voor in de pezen (tendinitis) en van de aanhechtingen van de pezen in het botweefsel (enthesitis). De klachten treden vooral in de (na)nacht. Kenmerkend is dat de klachten afnemen door beweging en verergen door rust. Ongeveer eenderde van de mensen met Bechterew heeft soms een oogontsteking: (iritis). Het oog is rood, pijnlijk, traant en kan geen licht verdragen. Het gezichtsvermogen is wat wazig. Bij tijdige behandeling leidt de ontsteking meestal niet tot schade aan het oog.
Diagnose
Voordat de reumatoloog de diagnose Bechterew kan stellen, zoekt hij naar verschillende aanwijzingen. Allereerst wordt gekeken of er sprake is van nachtelijke pijn en ochtendstijfheid. Ook wordt gevraagd of de ziekte van Bechterew of de ziekte van Crohn in de familie voorkomen. Verder zijn mensen met Bechterew ook minder beweeglijk in de onderrug, door een ontsteking tussen het darm- en heiligbeen. Daar wordt dan ook altijd een foto van gemaakt. Het duurt minimaal drie maanden vanaf het begin van de ontstekingen voordat er afwijkingen zichtbaar zijn op de foto. Daarnaast vraagt het veel ervaring om Bechterew-afwijkingen op de foto te herkennen. Als andere symptomen (zoals bv een oogontsteking of de aanwezigheid van HLA B27 in het bloed) al op Bechterew wijzen, is het makkelijker een diagnose te stellen.
Oorzaken
Over de oorzaken van de ziekte van Bechterew is nog weinig zeker. Infecties in het lichaam, vooral van de urinewegen en de darmen, zijn misschien een aanleiding tot het ontstaan van de ziekte. Bij zulke infecties bouwt het lichaam hiertegen afweer op. Die afweer blijft soms actief als de infecties al over zijn, en richt zich dan tegen de gewrichten van de rug en het bekken.
De erfelijkheid is ook een factor. Bij 90 tot 95 procent van de mensen met Bechterew komt in het bloed de erfelijke factor HLA-B27 voor. Van de gehele bevolking heeft 8% deze factor. Deze factor zegt echter niet alles: van alle mensen met HLA-B27 heeft slechts 2% de ziekte van Bechterew. De bepaling van deze factor in het bloed heeft daarom alleen een meerwaarde als de klinische verschijnselen duiden op de ziekte van Bechterew.
Wat kunt u er zelf aan doen?
Zelf kunt u ook veel doen. Het gaat erom dat u uw eigen balans weet te vinden tussen in beweging blijven en rust nemen. De mogelijkheden kunnen van dag tot dag verschillen omdat de ziekte nu eenmaal grillig verloopt.
Hieronder een aantal tips:
• Zorg voor een goede houding.
– Verander regelmatig van houding.
– beoefen een sport, bijvoorbeeld zwemmen, badminton, volleybal, basketbal,
wandelen of fietsen (op een fiets met een recht stuur in verband met de rug houding).
• Als u op bed ligt:
– Lig zo plat mogelijke en wissel rugligging af met buikligging.
– Zorg voor voldoende rust.
– Vermijd overgewicht.
– Vermijd overbelasting van de rug.
– Gebruik de weldadige warmte van bad of douche.
Epidemiologie
De jaarprevalentie van nek- en rugklachten is 85,5 per 1.000 mannen en 113,0 per 1.000 vrouwen. Dit komt overeen met 687.000 mannen en 925.800 vrouwen. De jaarprevalentie van lage-rugpijn met uitstraling is 13,4 per 1.000 mannen en 16,6 per 1.000 vrouwen) en de jaarprevalentie van HNP is 3,7 per 1.000 mannen en 2,2 per 1.000 vrouwen.
Het gaat hier om het aantal mensen dat gedurende een jaar met een nek- of rugklacht bij de huisarts komt of waarbij een nek- of rugaandoening anderszins in dat jaar een probleem vormde (specialistenbezoek, herhaalreceptuur). Patiënten met meerdere klachten van nek of rug zijn slechts één maal geteld.
De leeftijdspecifieke jaarprevalentie van nek- en rugklachten neemt tot 55 jaar toe met de leeftijd. Daarboven blijft de prevalentie vrijwel gelijk (zie figuur 1). Voor nek- en rugklachten met uitstraling zien we hetzelfde patroon
De Behandeling
Medicamenteuze behandeling.
Het doel van medicijnen tegen Bechterew is het remmen van de ontstekingen en verminderen van de pijn. Vaak zal de reumatoloog NSAID’s (dit staat voor: niet steroïde anti-inflammatoire drugs) voorschrijven. Zie afbeelding hiernaast
NSAID’s zijn medicijnen die vooral de pijn verminderen. Deze medicijnen zijn nog niet voor bechterewpatiënten beschikbaar. Dit is omdat een aantal onderzoeken resultaten hebben behaald dat dit medicijn geen meerwaarde of positief effect heeft op het herstel van Bechterew.
Etanercept is wel al een geregistreerd medicijn voor de behandeling van Reumatoïde Atritis. Infliximab is eveneens een geregistreerd middel, behalve voor de behandeling van Reumatoïde Atritis ook voor de ziekte van Crohn. Men is hoopvol over deze medicijnen. Voor Bechterew bestonden er tot heden geen medicijnen die het beloop van de aandoening positief beïnvloeden. Maar in bestaande onderzoeken zijn er duidelijke aanwijzingen dat anti-TNF-alphatherapie de eerste therapie zou kunnen zijn, die het beloop van Bechterew wel positief beïnvloedt.
Niet-medicamenteuze behandeling
Naast behandeling met medicijnen zijn er ook aanvullende niet-medicamenteuze behandelingen. Zo dragen gerichte lichaamsoefeningen en het in acht nemen van bepaalde leefregels bij aan het soepel houden van de wervelkolom en de onderrug. Sommige mensen vinden het moeilijk om individueel oefeningen te doen. Door het hele land zijn er gelukkig oefengroepen voor mensen met Bechterew. Ook sporten waarbij je je moet strekken, zoals volleybal, zwemmen en langlaufen zijn goed voor mensen met Bechterew. Sommige patiënten krijgen last van verstarring van de borstkas, wat kan leiden tot benauwdheid en pijn op de borst, deze mensen kunnen de beweeglijkheid van de borst stimuleren door borstademhaling. Bechterewpatiënten moeten ook bepaalde leefregels in acht nemen. Bijvoorbeeld een goede houding aannemen, niet te lang in dezelfde houding blijven zitten of staan, slapen op een vlakke, harde ondergrond en het vermijden van overgewicht.
Dankzij medicijnen, lichaamsoefeningen en bepaalde leefregels krijgen de meeste mensen met Bechterew tegenwoordig geen last van het verstijven en verkrommen van de wervelkolom. In het uitzonderlijke geval dat de wervelkolom toch verstijft, kunnen de wervels brozer worden. Soms heeft dat wervelfracturen tot gevolg. In veel gevallen kunnen mensen met Bechterew echter blijven werken. Mensen die zwaar lichamelijk werk uitoefenen, zullen echter meestal aangepast werk moeten zoeken. Hoe de aandoening zich in de loop der tijd ontwikkelt, hangt vaak samen met het verloop van de aandoening in de beginjaren. Is het verloop in het begin actief, dan is de prognose dat de aandoening zich ook later actief blijft ontwikkelen. Is het verloop in het begin mild, dan is de prognose op lange termijn vrij positief.
De behandeling van de fysiotherapeut
Fysiotherapie kan een bijdrage leveren aan pijnbestrijding, onstekingsremming en het behoud van een goede houding, evenals aan de functie van de wervelkolom en de gewrichten. De behandeling kan bestaan uit massage, behandeling met apparatuur (bijvoorbeeld met interferentiestroom en ultrageluid) en gericht oefenen. Bij dit laatste kan gebruik worden gemaakt van zogenaamd geleid actief oefenen. Dit is een methode waarbij de fysiotherapeut het aangedane lichaamsdeel beweegt in samenwerking met de patiënt om te zorgen dat de rug zo beweeglijk mogelijk wordt gehouden. Zo wordt zoveel mogelijk de kans verkleint dat de rug in een kromme houding verstijft.
Er wordt tevens in groepsverband geoefend onder begeleiding van een fysiotherapeut. De fysiotherapeut geeft ook oefeningen voor thuis, hiernaast geeft de fysiotherapeut ook leefregels over de houding, sporten en de afwisseling van rust en beweging.
Voor meer uitgebreide informatie verwijzen wij u naar:
http://www.bechterew.nl/
