Bijna iedereen gaat wel eens “door zijn enkel”. Wanneer dit gebeurt en je voet klapt naar binnen, spreekt men van een inversietrauma.Vaak voelt men pijn aan de buitenkant van de enkel, de enkel wordt dik en lopen wordt pijnlijk en soms zelfs onmogelijk. Wat is er nu aan de hand?
Allereerst moeten we begrijpen hoe een enkel is opgebouwd. De enkel bestaat uit twee gewrichten, het bovenste spronggewricht en het onderste spronggewricht, ofwel articulatio talocruralis en articulatio subtalaris/talocalcaneonavicularis. Het bovenste spronggewricht bestaat uit het scheenbeen (tibia), het kuitbeen (fibula) en het sprongbeen (talus). Het onderste spronggewricht bestaat uit twee delen, een voorste deel (talocalcaneonavicularis) en een achterste deel (subtalaris). Het voorste deel is het gewricht tussen het sprongbeen (talus), het hielbeen (calcaneus) en het bootvormig been (naviculare). Het achterste deel is een gewricht tussen het sprongbeen (talus) en het hielbeen (calcaneus). Er lopen een aantal banden over deze gewrichten, deze worden ligamenten genoemd. Deze banden zijn vrij stug, maar bezitten enige rekbaarheid. Ze kunnen niet worden aangespannen, dit in tegenstelling tot spieren. Deze ligamenten laten bepaalde bewegingen tussen de gewrichten toe en verhinderen juist andere bewegingen. Wanneer je de enkel naar binnen buigt, komen de ligamenten aan de buitenkant op rek en remmen zo de beweging. Wanneer je de enkel naar buiten buigt, komen juist de binnenste ligamenten op rek. Wanneer je echter “door je enkel gaat”, worden de ligamenten zó ver opgerekt dat ze kunnen verrekken, of zelfs scheuren. Dit scheuren kan betekenen, dat er een klein scheurtje in één of meerdere ligamenten ontstaat, maar er kunnen ook ligamenten compleet afscheuren. Ook kunnen de gewrichten beschadigd of geblokkeerd zijn. Het inversietrauma kent dus meer gradaties, variërend van licht tot ernstig.
Symptomen
In ruim 85% van de gevallen is er sprake van een verzwikking van de voet naar binnen (inversie). Pijn en zwelling aan de buitenkant van de enkel zijn het directe gevolg. Het slachtoffer kan meestal nog wel op de voet staan, maar lopen is pijnlijk. Een eventuele bloeduitstorting wordt pas na een aantal dagen zichtbaar.
Diagnose
In verband met (sportspecifieke) revalidatie: Is er sprake van een ruptuur van de buitenste enkelband? Het onderscheid tussen een distorsie of ruptuur kan worden gemaakt met uitgesteld fysisch diagnostisch onderzoek (4-5 dagen na trauma), namelijk: het uitvoeren van een voorste schuifladetest. Deze test is voor het ligament (enkelband) Talofibulare anterior. Als er sprake is van enkel letsel en als er bij deze test een vergrote bewegingsuitslag wordt waargenomen kan de arts of fysiotherapeut ervan uitgaan dat er een ruptuur (gedeeltelijk of helemaal) van de enkelband aanwezig is.
Wat kunt u er zelf aan doen
Koel de enkel direct na het verstappen maximaal 20 minuten met bijvoorbeeld een ijspakking
LET OP: wanneer u gebruik maakt van ijs, zorg dan altijd dat het ijs niet direct contact maakt met de huid. Verpak het ijs bijvoorbeeld in een theedoek of handdoek, en breng deze aan op de zwelling. Dit vermindert de zwelling en de pijn. Pas deze manier van koelen maximaal drie keer per dag toe en steeds niet langer dan 20 minuten. Zorg voor voldoende rust, zeker de eerste 2 á 3 weken. Ga na 10 dagen beginnen met voorzichtig proberen te lopen, maar let er op dat je niet regelmatig door de pijngrens heen gaat. Het is belangrijk dat de enkel na de rust fase van 2 á 3 weken weer belast wordt. Deze belasting zorgt ervoor dat het nieuwe weefsel, waaruit de banden zijn opgebouwd, in de juiste richting komt te liggen. Op die manier worden de banden het sterkst. Als er geen belasting is weten de vezels niet in welke richting ze moeten liggen en ontstaat een zwakke plek op de plaats van het letsel. Ook na verloop van tijd kan de enkel nog wel eens wat dik worden of warm aanvoelen dit is een teken dat u net iets teveel heeft gedaan. Als de enkel na 3 weken nog steeds dik is, is het raadzaam om een specialist op te zoeken.
Behandeling
Een enkelverzwikking herstelt over het algemeen vanzelf. De fysiotherapeut kan dit proces helpen versnellen. De enkel wordt in een zodanige stand getaped dat de uiteinden van de gescheurde banden weer dicht bij elkaar komen. De enkel is zeker de eerste maand nog zeer onstabiel. Als het tape er na ongeveer drie weken af gaat is de enkel nog wel gevoelig. Het is soms noodzakelijk dat tijdens het sporten of een andere hoge inspanning de enkel wordt ondersteund, bijvoorbeeld door een enkelbandage of brace. Dit komt doordat de enkelbanden opgerekt zijn en je niet helemaal goed meer aanvoelt hoe de enkel in de ruimte staat. De kans dat je er de eerste weken doorheen zal gaan is groot. Dit is niet alleen zeer pijnlijk, maar vertraagd ook het herstelproces. Raadpleeg voor het aanleggen van een bandage of tape altijd iemand die hiervoor gekwalificeerd is.
Een paar jaar geleden werd eerst nog de enkel gegipst tegenwoordig wordt tape gebruikt voor immobilisatie, omdat tape flexibeler is dan gips en het voor de patiënt comfortabeler zit.
Fysiotherapeutische behandeling
De fysiotherapeut kan in de beginfase dus tapen om het gewricht en de banden extra rust te geven. De fysiotherapeut zal ook verder onderzoeken welke factoren belemmerend zijn voor het natuurlijke herstel. Als de banden verzwakt blijven, worden er oefeningen gedaan voor het versterken van de spieren rond het gewricht en de coördinatie te verbeteren zodat het spierkorset gedeeltelijk de functie van de (nu uitgerekte) banden kan overnemen.
Tape behandeling van enkel(s)
Uw enkel is zojuist door uw fysiotherapeut ingetaped. Er zijn echter een aantal zaken die van belang kunnen zijn voor een goed verloop van het genezingsproces.
Het is natuurlijk wel zo dat de therapie individueel sterk kan verschillen. Dit heeft te maken met factoren als: de ernst van de blessure, de leeftijd, het beroep, het gewicht, de mate van getraindheid van de patiënt en andere vergelijkbare factoren. Dat wil dus zeggen dat niet alle informatie die u hier vindt op u van toepassing behoeft te zijn.
In principe is het zo, dat u met de enkel die ingetaped is normaal moet kunnen lopen. Het is van zeer groot belang dat u de voet weer juist afwikkelt. Vermijd “mank” lopen en tracht de voet recht naar voren neer te zetten.
Bij het douchen proberen de tape droog te houden. U kunt hiervoor bijvoorbeeld een plastic zak om de voet doen en deze met een elastiekje vastmaken.
Indien u het gevoel hebt, dat de tape te strak zit of indien het te veel jeukt, is het verstandig uw behandelend fysiotherapeut te raadplegen.
Enige nuttige oefeningen:
a. Probeer te staan (los) op het aangedane been. Dit is een evenwichtsoefening.
b. In zit, de enkel zo ver mogelijk optrekken en zo ver mogelijk naar beneden bewegen.
c. Voet rollen over een fles.
Uw fysiotherapeut kan, bijvoorbeeld als er te veel zwelling is of als er te veel pijn bestaat, besluiten naast de tape ook andere therapievormen toe te passen.
In het algemeen wordt de tape na tien dagen verwijderd. Dan wordt opnieuw bekeken, of de enkel nogmaals ingetaped moet worden. In sommige gevallen kan dit meerdere malen nodig zijn.
Indien u specifieke vragen hebt, kunt u deze altijd tijdens een bezoek of telefonisch stellen.
Belangrijk: Wanneer u veel last van de tape heeft en uw therapeut is niet bereikbaar kunt u deze zelf verwijderen om afknellingsklachten te voorkomen. U dient dan wel zo spoedig mogelijk contact met de fysiotherapeut op te nemen.
Voor meer uitgebreide informatie verwijzen wij u naar
http://www.orthopedie.nl
