Haptonomie

De tastzin als opening naar het gevoel. Hoe komt het dat de tastzin ook bij een volwassene zo een belangrijke rol blijft spelen?

Ieders geschiedenis kan daar een verklaring voor geven. Het pasgeboren kind maakt kennis met de wereld door middel van de tastzin. De manier waarop de baby gedragen en aangeraakt wordt, laat het voelen of het gewenst is, veilig is. De emotionele gevolgen kunnen op latere leeftijd aanwezig blijven, zowel in positieve als negatieve zin. Het tactiele contact is in het vroege stadium van de ontwikkeling van het kind van levensbelang. Het afhankelijke kind kan immers nog niet relativeren.

Het kind dat opgroeit staat vooral gevoelsmatig in het leven. Een goede basis kan in ons later leven zeer tot steun zijn, dit is helaas niet ieder gegeven. Maar ook met een liefdevolle en veilige basis worden wij gaandeweg meer en meer aangesproken op onze verstandelijke/rationele vermogens. Zo kan het gevoel worden ondergesneeuwd en het gevoel ontstaan alleen nog maar ‘hoofd’ te zijn.

Praten en/of voelen?

Sommige mensen kunnen hun probleem goed verwoorden, het verandert alleen niet. Of iemand kan er (nog) niet over praten. Onze haptonomische benadering is dan gericht op het laten voelen, eerder dan het verwoorden of benoemen.

Door het moeten aanpassen in bijvoorbeeld gezin, werk of sociale gemeenschap is het soms moeilijk bij de eigen verlangens of behoeften te komen. Het contact met het eigen gevoel kan verdwenen zijn. Hierdoor ontstaat onnodige kwetsbaarheid. Niet bij het eigen gevoel komen, betekent de eigen grenzen niet goed kunnen waarnemen. Om die grenzen te kunnen aangeven moeten ze eerst gevoeld kunnen worden. Dit proces kan op zich pijnlijk zijn, omdat het bewust worden van het eigen onvermogen een bepaalde verantwoordelijk bij onszelf legt. Als dit proces ruimte krijgt kan  iemand meer op eigen kracht in het leven komen te staan.

Het leren omgaan met die grenzen is een belangrijk aspect van de haptonomische begeleiding. Als er bescherming nodig is om het leven aan te kunnen, moet die bescherming niet worden aangetast. Ieder bepaalt zelf het tempo waarin hij of zij in staat is zich meer te openen naar het leven, altijd met respect voor de eigen mogelijkheden en de eigen situatie. Voorwaarde om eigen mogelijkheden te ontdekken of ontwikkelen is een respectvol en veilig contact tussen cliënt en begeleider.

Werkwijze

Haptonomie wordt in onze praktijk gegeven op verwijzing van (huis-)arts, psycholoog of via directe collega’s. Soms wordt gaandeweg een fysiotherapeutische behandeling duidelijk dat haptonomische begeleiding meerwaarde heeft. Met de verzekeraar zijn wij overeengekomen dat dit onder de fysiotherapeutische noemer mag vallen, fysiotherapie op haptonomische basis. De behandeling kan dus uit de aanvullende verzekering voor fysiotherapie betaald worden.

Antecedenten

Marga de Boer heeft de opleiding voor haptonomie gevolgd bij Frans Veldman jr. Na een aantal supervisies is zij zich de laatste jaren gaan toeleggen op de bekkenfysiotherapie. In dit vak kan zij haar haptonomische achtergrond goed gebruiken. Tevens kan worden overgegaan op een begeleidingstraject.

Arjan de Boer heeft zijn opleiding bij Frans Veldman jr. gevolgd. Begonnen in 1987 is hij onafgebroken deze scholing blijven volgen. Na de scholingsjaren was dit in de vorm van jaarlijkse supervisie en scholingsdagen. De haptonomie betekent voor hem een grote verrijking van zijn persoonlijke leven en van zijn vak. Voor de plek die techniek, wetenschap en alles wat er van ons wordt gevraagd opeist hoort immers de mens, als persoon, centraal te blijven staan in het dagelijks leven.

Niels Schnater  en Lola van der Linden zijn haptotherapeut.